Gruzja to malowniczy kraj leżący na skrzyżowaniu Europy i Azji. Jest znany nie tylko ze swojej bogatej historii i pięknych krajobrazów, ale również jako jeden z najstarszych regionów winiarskich na świecie. To tutaj, w dawnych czasach, narodziła się unikalna technika produkcji wina z wykorzystaniem qvevri – tradycyjnych glinianych amfor zakopywanych w ziemi.
Co to są qvevri?
Qvevri to gliniane amfory o cylindrycznym kształcie, które są używane w Gruzji do produkcji wina od ponad 8 tysięcy lat. Są wytwarzane ręcznie przez lokalnych rzemieślników, którzy przekazują swoje umiejętności z pokolenia na pokolenie. Proces produkcji jest uznanawany za sztukę. Qvevri mają zazwyczaj pojemność od 300 do 3 tysięcy litrów. Wnętrze amfor pokrywane jest woskiem pszczelim lub specjalnymi substancjami, które zapobiegają wchłanianiu zapachów.
Proces produkcji wina w qvevri
Proces produkcji wina w qvevri różni się od tradycyjnych metod stosowanych w innych regionach świata. Najpierw winogrona są ręcznie zbierane i oczyszczane, a następnie umieszczane w qvevri wraz z ich skórkami, szypułkami i pestkami. Fermentacja odbywa się naturalnie, przy użyciu naturalnych drożdży, które są obecne na skórkach winogron. To właśnie w qvevri proces fermentacji nabiera nowych wymiarów. To, co wyróżnia qvevri, to fakt, że są one zakopywane w ziemi. To daje im dodatkową ochronę przed skrajnymi temperaturami i utrzymuje stabilne warunki dla długotrwałej fermentacji wina, często trwającej od kilku tygodni, miesięcy do nawet kilku lat. W trakcie tej fermentacji wino musi być regularnie mieszane. Mieszanie pomaga w równomiernej dystrybucji składników, ekstrakcji aromatów i składników odżywczych z szypułek i skórek winogron oraz wspomaga procesy fermentacji i dojrzewania wina. Po pierwszej fermentacji wina czesto delikatnie przelewane są do innych, najczęsciej większych qvevri, w których wino dojrzewa przez kolejne miesiące lub lata. Qvevri są zakrywane drewnianym lub kamiennym wiekiem co pomaga w utrzymaniu stabilnej temperatury i zapobiega niepożądanemu dostępowi światła i nadmiaru tlenu do wnętrza qvevri.
Unikalne właściwości qvevri
Qvevri mają kilka unikalnych właściwości, które wpływają na proces produkcji wina i jego smak. Przede wszystkim, glina, z której są wykonane, jest porowata, co umożliwia wymianę gazów między winem a otoczeniem. Pozwala to winu na oddychanie i rozwijanie się pełnego bogactwa smaków i aromatów. Ponadto, qvevri działają jak naturalny filtr, pomagając usunąć zbędne substancje i zanieczyszczenia z wina, co wpływa na jego klarowność i czystość.
Smak wina z qvevri
Wina z Gruzji, produkowane w tradycyjnych qvevri, są prawdziwym skarbem dla miłośników wina. Qvevri dodają winom niezwykłej struktury, aromatów i smaków, które nie są możliwe do osiągnięcia przy użyciu innych technik produkcji. Wina te często charakteryzują się wyraźnymi nutami owocowymi, pikantnością i niezwykłą harmonią. Qvevri umożliwiają winu zachowanie naturalnej kwasowości i świeżości, co sprawia, że są one doskonałe do długiego przechowywania. Wina z białych odmian często kategoryzowane jako wina pomarańczowe lub bursztynowe – poza unikalnym kolorem mają często intensywny i złożony smak. Charakteryzują się wyraźnymi nutami suszonych owoców, skórek pomarańczy, przypraw i ziół. W przypadku win czerwonych wyraziste nuty czerwonych i czarnych owoców, takich jak wiśnie, czarne jagody, śliwki czy jeżyny. Mogą mieć także nuty korzenne, pikantne i lekko ziemiste.
Mimo bardziej wyrazistych i niekonwencjonalnych aromatów i smaków w porównaniu do tradycyjnych win warto odkryć tę niezwykłą tradycję i zanurzyć się w świecie gruzińskiego wina z qvevri. To prawdziwa podróż w czasie i kulturowe doświadczenie dla każdego smakosza wina. Niekiedy trudniejszy poczatkowo odbiór szybko przekształci sie w zachwyt.