Długo nie rozumieliśmy fenomenu Prosecco. Ilekroć ktoś wspominał o tym sławnym trunku mieliśmy skojarzenia z niską jakością, milionami butelek i bezmyślnym niszczeniem środowiska. Dość szybko jednak okazało się, że to nie są właściwe skojarzenia w odniesieniu do bardzo wielu winnic i zrozumieliśmy skąd wzięła się sława tego wina. Niestety w gąszczu etykiet często trudno się odnaleźć i łatwo kupić produkt, który niewiele ma wspólnego z tym smacznym winem – zwłaszcza że na najlepszych butelkach Prosecco nazwa ta może się nie pojawiać. Ten krótki artykuł powstał, aby odrobinę ułatwić odnalezienie Prosecco, które Was zachwyci.
Czym jest Prosecco?
Prosecco to świeże, lekkie, owocowe, aromatyczne najczęściej musujące wino powstałe głównie ze szczepu Glera (co najmniej 85%). Szczep ten znany był już w czasach rzymskich, ale nazwa jest stosunkowo młoda – powstała w 2009 roku w Uni Europejskiej w celu ochrony nazwy Prosecco jako wina chronionego geograficznie. Wcześniej szczep nosił podobnie jak wino nazwę Prosecco. Zresztą są regiony które dalej poza Europą używają nazwy Prosecco zarówno do określania wina jak i szczepu. Przykładem mogą być australijscy winiarze, którzy nie mogą pogodzić się z ograniczeniami w nazewnictwie i dalej używają nazwy Prosecco dla swoich win. Niestety win z Australii tak nazwanych w Uni Europejskiej już nie kupimy.
Prosecco w odróżnieniu od szampana czy hiszpańskiej Cavy produkowane jest najczęściej metodą zwaną Charmata lub Martinotti, gdzie druga fermentacja zachodzi w stalowych kadziach a nie w butelce.
Obecnie Prosecco może być oficjalnie produkowane w północno- wschodnich Włoszech w Veneto oraz Friuli- Venezia Giulia – w określonych prowincjach tych regionów. Większość win dostępnych na sklepowych półkach nosi oznaczenie Prosecco DOC (Denominazione di Origine Controllata) czyli oznaczenie kontrolowanego obszaru. Oznaczenie DOC nie zawsze gwarantuje odpowiednią jakość. Wybór wina z takim oznaczeniem dość często wiąże się z ryzykiem nieudanego zakupu, dlatego warto przed zakupem upewnić się kto jest producentem, ile rocznie produkuje butelek i jakie stosuje metody uprawy winogron. Nie oznacza to jednak, że i w tej grupie nie można znaleźć doskonałych producentów dbających o jakość wina i produkcję minimalizującą wpływ na środowisko – niestety wymaga to trochę zachodu i umiejętności odróżnienia przekazu marketingowego od faktycznych intencji producenta.
Bezpieczniejszym wyborem będzie zakup win z najwyższym oznaczeniem DOCG (Denominazione di Origine Controllata e Garantita), ktróre jest znacznie bardziej wymagające od DOC. Każde wino musi być przedłożone do analizy technicznej i przetestowane przez niezależny certyfikowany zespół specjalistów zanim otrzyma oznaczenie DOCG. W przypadku Prosecco jest tylko kilka regionów, które mogą używać oznaczenia DOCG jak np. Asolo Prosecco Superiore DOCG czy Conegliano Valdobbiadene Prosecco Superiore DOCG uznawane za region, gdzie produkowane są najlepsze Prosecco. Region ten rozpościera się między miastami Conegliano i Valdobbiadene a górzyste tereny, bogate w minerały ziemie, łagodny klimat stworzyły idealne warunki dla szczepu Glera.
W ramach apelacji najbardziej przystępne cenowo są wina określone ogólną nazwą Conegliano Valdobbiadene Prosecco Superiore DOCG, które w wielu przypadkach oferują doskonałe jakościowe wina. Są to wina produkowane wyłącznie na wzgórzach strefy Conegliano Valdobbiadene. Dozwolona wydajność winogron w winnicach wynosi 13,5 tony z hektara. Każda winnica, umiejętnie mieszając winogrona z różnych mikrostref obszaru, tworzy mieszanki (“cuvées”), które odzwierciedlają filozofię winiarską producenta.
Wina określane terminem Conegliano Valdobbiadene Prosecco Superiore Rive DOCG muszą pochodzić z ściśle określonych 43 obszarów, które charakteryzują się wyjątkowymi cechami gleb czy mikroklimatu. Dodatkowo winogrona musza być zbierane wyłącznie ręcznie a poszczególne wina pochodzić z jednego obszaru i jednego roku. Wydajność ograniczona jest do 13 ton owoców z hektara.
Valdobbiadene Superiore di Cartizze DOCG jest to bezsprzecznie najwyższą kategorią w apelacji. Superiore di Cartizze pochodzi z podstrefy, która od 1969 roku ma własne specyficzne przepisy. Obejmuje zaledwie 108 hektarów winnic, leżących pośród najbardziej stromych wzgórz San Pietro di Barbozza, Santo Stefano i Saccol, w Valdobbiadene. Idealne połączenie łagodnego mikroklimatu i starożytnych gleb, złożonych z moren, piaskowca i iłów, nadaje winom unikalne cechy. Maksymalna wydajność wynosi 12 ton winogron z hektara. Wina charakteryzują się złożonymi zapachami, które przypominają jabłka i gruszki, owoce cytrusowe, aromaty brzoskwiń i moreli oraz nuty róż, a także nutę migdałów w posmaku. Smak jest zrównoważony i elegancki, z bardzo świeżymi, łagodnymi owocami z wyjątkowo delikatnymi, drobnymi bąbelkami.
Smak i poziom cukru i gazu w Prosecco
Prosecco może występować w 6 smakach – choć niektóre obszary jak Conegliano Valdobbiadene dopuszczają wyłącznie 4 kategorie. Najpopularniejsze to wytrawne Brut i mniej wytrawne Extra Dry. Extra Dry jest najbardziej klasycznym smakiem Prosecco z kolei wytrawność Brut może znacząco się różnić między producentami – warto czytać opisy win, żeby odszukać ulubiony smak. Pewnym ułatwieniem może być fakt czy dany producent ma w ofercie również Extra Brut lub Brut Nature. Jeśli takie się znajdują wówczas wytrawność Brut będzie z reguły powyżej 6g cukru resztkowego na litr.
Dla przykładu wina z winnicy Fasol Menin występują w 4 różnych poziomach wytrawności:
Extra Brut – Perlo – alkohol 11,5%, kwasowość 5,8gr/lt, cukier resztkowy 0,5 gr/lt
Brut – Cama – alkohol 11,0%, kwasowość 6,08gr/lt, cukier resztkowy 7,5 gr/lt
Extra Dry – Leonte – alkohol 11,0%, kwasowość 5,8gr/lt, cukier resztkowy 13 gr/lt
Dry – Superiore di Cartizze – alkohol 11,5%, kwasowość 5,8gr/lt, cukier resztkowy 21 gr/lt
Prosecco może występować w różnym stopniu „nagazowania”
spumante – wino musujące najczęściej o zawartości gazu powyżej 3-3,5 bara w zależności od regionu
frizzante – półmusujące o zawartości gazu najcześciej ok. 1,0 -2,5 bara
tranquillo – “ciche” bez gazu lub praktycznie bez gazu
Dla porównania poziom gazu w szampanie może dochodzić nawet do 6-7 bar, typowe Prosecco ma zazwyczaj 3,5 -4 bar.
Ciekawostki
Col Fondo – Jest to nazwa tradycyjnego Prosecco z osadem drożdżowym w butelce, zwanego także “sur lie” lub “col fondo”. Nazwa „Sur lie” jest najcześniej wykorzystywana na obszarze Conegliano Valdobbiadene, natomiast w pozostałych obszarach będzie to „col fondo”.
W butelce odbywa się ponowna fermentacja dzięki drożdżom, które opadają na dno, zgodnie ze starożytną metodą wytwarzania win musujących, która jest obecnie coraz bardziej poszukiwana. Wino w stylu Brut Nature jest żywym, lekko mętnym winem musującym z bardzo drobnymi bąbelkami. W porównaniu z klasycznym Prosecco Superiore nuty podobne do jabłek są mniej wyraźne, podczas gdy w nosie występują szersze, bardziej złożone odczucia, poparte klasyczną nutą chrupiącego chleba pochodzącego z drożdży.
Z winem takim związana jest apelacja DOCG Sui Lieviti z obszaru Conegliano Valdobbiadene.
>>Dowiedz się więcej na temat Prosecco z Conegliano Valdobbiadene.<<
Komentarze do “Najlepsze Prosecco – co warto wiedzieć?”